Wyobraźmy sobie, że nowy bank właśnie zaczyna działalność i nie ma jeszcze nic w depozycie. Jednakże inwestorzy banku dokonali w banku centralnym depozytu rezerwowego w kwocie 1111,12 $ prawdziwych pieniędzy. Wymaganym przez rezerwę stosunkiem jest 9:1.
Krok 1:
Drzwi się otwierają i nowy bank wita swojego pierwszego klienta. Klient potrzebuje 10,000 $ by kupić samochód. Przy współczynniku rezerwowym 9:1 na podstawie podpisu pożyczkobiorcy na podaniu o pożyczkę, rezerwy w banku centralnym zwane również „pieniędzmi o wysokiej sile” pozwalają legalnie wyczarować 9 razy tyle pieniędzy, czyli 10,000 $. Te 10,000 $ nie zostały znikąd pobranie. To całkowicie nowe pieniądze, które zostały zwyczajnie wpisane na konto pożyczkobiorcy jako kredyt bankowy. Następnie pożyczkobiorca wypisuje czek na kwotę kredytu i kupuje za to używany samochód.
Krok 2:
Sprzedawca samochodu deponuje nowo stworzone 10,000 $ w swoim banku. W odróżnieniu od pieniędzy o wysokiej sile zdeponowanych w banku centralnym, nowo stworzony kredy nie może być pomnażany przez współczynnik rezerwy. Zamiast tego jest przez niego dzielony. Przy współczynniku 9:1 nowy kredyt w wysokości 9,000 $ może być utworzony na bazie 10,000 $ depozytu.
Krok 3:
Jeżeli te 9,000 $ zostanie zdeponowane przez osobę trzecią, w tym samym banku, który je stworzył, lub innym stanie się legalną podstawą by po raz trzeci udzielić kredytu tym razem w wysokości 8,100 $. Jak matrioszka, każda laleczka posiada w sobie następną, trochę mniejszą laleczkę, tak każdy nowy depozyt zawiera potencjał troszkę mniejszej pożyczki w nieskończenie malejącej serii. Jeżeli pożyczka nie zostanie zdeponowana w banku, proces się zatrzymuje. To jest ta nieprzewidywalna część mechanizmu tworzenia pieniędzy. Jednak bardziej prawdopodobne jest, iż w każdym kolejnym kroku pieniądze zostaną zdeponowane w banku i proces mnożenia rezerw może powtarzać się, aż w systemie bankowym powstanie prawie 100,000 $ całkiem nowych pieniędzy. Wszystkie te nowe pieniądze zostały stworzone w całości z długu. Cały proces był legalnie autoryzowany przez depozyt rezerwowy w wysokości tylko 1111,12 $, który nadal leży nietknięty w banku centralnym. Co więcej, w tym genialnym systemie księgi każdego następnego banku z łańcucha, muszą pokazywać, że bank ma 10% więcej depozytu, niż udzielił pożyczek. To daje bankom dodatkową motywację do szukania depozytów by móc udzielać pożyczek, które zarazem wspierają.
Powszechne, lecz mylne przekonanie, że pożyczki pochodzą z depozytów. Jeżeli każda kolejna pożyczka nie została zdeponowana w tym samym banku, nie można powiedzieć, że którykolwiek bank pomnożył swoje początkowe pieniądze rezerwowe prawie 90 razy przez udzielanie kredytu bankowego z niczego. Jednakże, system bankowy to układ zamknięty – kredyt bankowy stworzony w jednym banku, staje się depozytem w następnym i vice versa. W teoretycznym świecie doskonale równej wymiany, ostateczny efekt byłby dokładnie taki sam jak gdyby cały proces przebiegł w jednym banku. A więc rezerwa trochę ponad 1000 $ w banku centralnym, pozwala ostatecznie zebrać odsetki od prawie 100,000 $, których bank w ogóle nie posiadał. Jeżeli to brzmi niedorzecznie, posłuchajcie tego. W ostatnich dekadach w rezultacie stałego lobbingu bankowego, wymagania by składać depozyt w banku centralnym, w niektórych państwach zniknęły całkowicie, a w innych współczynnik rezerwowy może być znacznie wyższy niż 9:1. W niektórych przypadkach współczynniki wynoszą 20:1 i 30:1. I nawet niedawno, banki znalazły sposób na obejście limitów rezerwowych całkowicie, przez użycie opłaty za kredyt, by zwiększyć niezbędne rezerwy, jak również podwyższyć podstawę zaciąganego kredytu. A więc podczas gdy zasady są złożone, rzeczywistość jest tak naprawdę dość prosta.
Tworzenie pieniędzy - część 1 >>
